Hình thái học và tầm quan trọng trong dịch thuật
Hình thái học là gì?
Một trong những nhánh nghiên cứu của ngôn ngữ học là hình thái học, tức là nghiên cứu về sự hình thành từ. Chúng ta có thể nghĩ rằng một từ là đơn vị nhỏ nhất của ngôn ngữ, nhưng thường thì, một từ có thể được chia thành hai hoặc nhiều đơn vị nhỏ hơn. Lấy ví dụ, từ “nhỏ nhất”. Bạn sẽ thấy nó có hai phần, “nhỏ” và “nhất”. Trong bất kỳ ngôn ngữ nào, nhiều từ được cấu tạo từ nhiều đơn vị và mỗi đơn vị này được gọi là một hình vị.
Hình vị tự do và hình vị hạn chế
Bản thân hình vị cũng có sự phân loại: có những hình vị tự do như “chó” hay “mèo”, và có những hình vị hạn chế bao gồm tiền tố và hậu tố. Tiền tố nằm trước từ gốc và hậu tố đứng sau từ gốc. Trong tiếng Anh, “un” là một tiền tố phổ biến mà khi đứng trước từ gốc sẽ tạo ra một từ có nghĩa ngược lại. Ví dụ, “clean” (sạch sẽ) sẽ trở thành “unclean” (không sạch), hay “forgettable” (có thể quên) thành “unforgettable” (không thể quên). Các hậu tố thường gặp trong tiếng Anh bao gồm “ing” và “ness”. Ví dụ, “like” (thích) sẽ thành “liking” (sự ưa thích), và “happy” (hạnh phúc) thành “happiness” (niềm hạnh phúc)
Rõ ràng, thêm một tiền tố hoặc hậu tố vào một từ gốc sẽ thay đổi nghĩa của từ theo cách này hay cách khác. Với các dịch vụ dịch thuật, cần lưu ý vấn đề này, vì những ngôn ngữ khác nhau có những cách khác nhau để thay đổi nghĩa của từ. Nói chung, việc bổ sung hậu tố “ly” với một từ trong tiếng Anh tương đương với việc bổ sung hậu tố “ment” trong tiếng Pháp. Ví dụ, “slowly” (chậm) trong tiếng Anh là “lentement” trong tiếng Pháp. Tuy nhiên, quy tắc này không phải lúc nào cũng áp dụng bởi vì, trong tiếng Pháp, hậu tố “ment” đôi khi được dùng với ý nghĩa của hậu tố “ing”, vì vậy “rapprochement” là “mang lại cùng nhau.” Rất dễ để giả định rằng sự hình thành từ là giống nhau ở hai ngôn ngữ khác nhau, và có thể có điểm tương đồng, nhưng thường vẫn có sự khác biệt mà người dịch cần theo dõi.
Hình vị phái sinh và hình vị biến đổi dạng thức
Một cách phân loại khác của hình vị bao gồm hình vị phái sinh, làm thay đổi ý nghĩa của từ gốc. Ví dụ, thêm “ness” vào “happy” sẽ biến “happy” từ tính từ thành danh từ “happiness”. Trong trường hợp của hình vị biến đổi dạng thức, chỉ có thì của động từ hay biểu thị số lượng của danh từ thay đổi. Ví dụ, thêm “s” vào “dog” ta có từ “dogs”, nghĩa là chỉ chuyển từ này từ dạng số ít sang số nhiều mà không làm thay đổi ý nghĩa của từ.
Một lần nữa, một dịch giả cần phải nhận thức được sự khác biệt giữa hai loại hình vị để sử dụng đúng, thay đổi ý nghĩa của từ khi cần thiết hoặc giữ nguyên nghĩa khi không cần thiết.
Phân tích này cho thấy các hình vị là những đơn vị nhỏ hơn từ và là những viên gạch cấu tạo nên ngôn ngữ. Hầu hết các dịch giả có một sự hiểu biết trực giác về hình vị trong các ngôn ngữ khác nhau, nhưng một người dịch giỏi là người nhận ra được những khác biệt tinh tế trong cách cấu tạo từ có thể dẫn đến những bản dịch khác biệt như thế nào.
DỊCH TIẾNG là một trong số những nhà cung cấp dịch vụ dịch thuật hàng đầu tại Hà Nội. Ngoài ra, công ty còn cung cấp dịch vụ dịch thuật đối với hơn 20 loại ngôn ngữ khác nhau. Công ty Dịch Số đáp ứng nhu cầu dịch thuật tài liệu kỹ thuật, pháp lý, học thuật, y học và marketing, cùng nhiều loại tài liệu khác. Quý khách hàng vui lòng tham khảo thêm thông tin trên website https://www.dichthuattieng.com.vn/ hoặc liên hệ hotline +84 934 425 988.