Tag Archives: Ngôn ngữ dịch thuật

Tầm quan trọng của ngữ cảnh

Ngữ cảnh không thường xuyên được nhắc tới trong công tác dịch thuật, nhưng thực tế lại là một trong những kỹ năng quan trọng nhất mà bất cứ chuyên gia dịch thuật nào cũng cần phải nắm vững.

Ngữ cảnh
Có một câu thành ngữ từ xưa trong giới dịch thuật như sau: Những kẻ nghiệp dư dịch theo từ, những người chuyên nghiệp dịch theo đoạn văn, và những chuyên gia dịch theo toàn bộ văn bản gốc. Câu nói này đã bao quát toàn bộ những điểm cơ bản sau: Hành trình trở thành một chuyên gia dịch thuật ngôn ngữ thường là hành trình từ việc coi các dự án dịch thuật như những câu đố ghép hình, đặt từ còn thiếu vào chỗ trống sang việc coi chúng là những tổng thể. Điều này quan trọng như vậy bởi khi bạn bắt đầu làm việc với văn bản gốc như một tổng thể thay vì chia ra thành những đoạn nhỏ, điều đó có nghĩa là bạn sẽ hiểu được toàn bộ ý nghĩa của ngữ cảnh, và tầm quan trọng của nó với công tác dịch thuật. Continue reading

Sự mơ hồ ngôn ngữ: Một lời nguyền và một phước lành (P.2)

Nghĩa biểu đạt, nghĩa liên tưởng, ngụ ý

Nghĩa biểu đạt :Đây là trung tâm ý nghĩa của một từ, và là nghĩa được ghi trong từ điển. Vì thế, đôi khi nó được gọi là nghĩa nhận thức  hoặc nghĩa tham chiếu. Có những từ vựng có nhiều hơn hoặc ít hơn một nghĩa biểu đạt (“sun” – mặt trời, chỉ ngôi sao gần nhất), nhưng những trường hợp này khá hiếm. Hầu hết nghĩa của từ thay đổi theo thời gian. Nghĩa biểu đạt của từ “silly” (ngớ ngẩn) ngày nay không giống như hồi thế kỷ 16. (11) Khi đó, từ “silly” có nghĩa là “hạnh phúc” (happy) hoặc “trong sáng” (innocent).

Continue reading

Sự mơ hồ ngôn ngữ: Một lời nguyền và một phước lành (P.1)

GIỚI THIỆU

Bất chấp thực tế rằng sự mơ hồ ngôn ngữ là một phần thiết yếu của ngôn ngữ, nó thường được coi là một trở ngại có thể bỏ qua, hoặc một vấn đề cần giải quyết để giúp mọi người hiểu nhau hơn. Thực tế thì, khi được nhìn nhận như một vấn đề, sự mơ hồ này vẫn có giá trị của riêng nó. Trong bất kỳ trường hợp nào, sự mơ hồ ngôn ngữ cũng có thể được hiểu là sự minh họa cho tính phức tạp của bản thân ngôn ngữ.

Sự mơ hồ trong ngôn ngữ học
Để khởi đầu, tôi sẽ xem xét một số định nghĩa về “sự mơ hồ”. Bằng cách định nghĩa “mơ hồ từ vựng và mơ hồ cấu trúc”, “nghĩa biểu đạt, nghĩa liên tưởng và ngụ ý”, cũng như các phép tu từ như ẩn dụ và phúng dụ, tôi sẽ tìm cách thiết lập một cơ sở mà dựa vào đó mơ hồ ngôn ngữ có ý nghĩa.

Continue reading

Dịch thuật và Văn hóa

Dịch thuật và văn hóa
Thuật ngữ “văn hóa” chỉ tới ba phân loại nổi bật trong hoạt động của con người: “cá nhân”, tức là cách mà các cá nhân suy nghĩ và hành động; “tập thể”, tức là hoạt động chức năng trong một bối cảnh xã hội, và “biểu hiện”, tức là khi xã hội tự đưa ra các biểu hiện của mình.
Ngôn ngữ là tổ chức xã hội duy nhất mà không tổ chức xã hội khác nào có thể vận hành; do đó nó củng cố ba trụ cột mà dựa vào đó văn hóa được xây nên.

Continue reading

Dịch thuật và những ngoại lệ

Lỗi trong dịch thuật

Bạn đã bao giờ thử dịch một văn bản tiếng Anh sang ngôn ngữ mẹ đẻ của mình chưa? Dịch ngược lại thì sao? Bạn thấy cái nào khó hơn?

Trong ngành công nghiệp dịch thuật, “quy trình chuẩn” là chỉ dịch từ ngôn ngữ thứ hai sang ngôn ngữ thứ nhất, tức là dịch từ ngoại ngữ sang tiếng mẹ đẻ, không phải là chiều ngược lại. Ví dụ, một người bản địa nói tiếng Việt bản địa luôn chỉ dịch tài liệu tiếng Anh sang tiếng Việt. Tuy nhiên, không phải lúc nào mọi chuyện cũng diễn ra theo cách đó, và điều đó dẫn đến không ít lần xuất hiện những bản dịch kỳ quặc.

Continue reading

Tầm quan trọng của tiếp xúc ngôn ngữ trong dịch thuật

Ngày nay, chúng ta nhìn chung cho rằng những quốc gia khác nhau sử dụng ngôn ngữ khác nhau.  Một số quốc gia có một ngôn ngữ chính được sử dụng rộng rãi khắp cả nước, ví dụ như ở Mỹ, tiếng Anh là ngôn ngữ chủ đạo. Tuy nhiên, ở nhiều nơi khác trên thế giới, nhiều ngôn ngữ được sử dụng song song trong cùng một quốc gia. Thụy Sĩ là một ví dụ: tại đây, người dân sử dụng cả 4 ngôn ngữ là tiếng Pháp, tiếng Đức, tiếng Ý và tiếng Romansh.

Continue reading

Bạn muốn trở thành một dịch giả?

1Bạn muốn trở thành một dịch giả?

Nhiều người nghĩ rằng việc dịch từ một ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác là một cách kiếm tiền vừa dễ dàng vừa vui vẻ. Điều này thậm chí cũng đúng với những người đang có ý định theo nghề dịch thuật, nhất là những người đã học một ngôn ngữ ngoài tiếng mẹ đẻ. Nhưng không phải lúc nào mọi chuyện cũng dễ như vậy: vài người tin rằng chỉ cần học tiếng vài năm là có thể dịch từ ngôn ngữ đó sang ngôn ngữ mẹ đẻ.

Continue reading

Dịch tài liệu: Bảo đảm chất lượng đầu ra tốt nhất cho bản dịch

Dịch tài liệu: Bảo đảm chất lượng đầu ra tốt nhất cho bản dịch

Hoạt động thương mại toàn cầu đòi hỏi những bản dịch tài liệu từ và sang những ngôn ngữ phổ biến nhất thế giới. Là một quá trình phức tạp do những khác biệt về cú pháp và quy tắc ngữ pháp, dịch thuật đòi hỏi những dịch giả và nhà phê bình có trình độ.

Continue reading

3 điều cần thiết để một công ty dịch thuật trở thành đối tác hoàn hảo với bạn

3 điều cần thiết để một công ty dịch thuật trở thành đối tác hoàn hảo với bạn

Khi mở rộng hoạt động kinh doanh ra thị trường quốc tế, một trong những mối quan tâm lớn nhất của bạn sẽ là tổ chức một dự án kinh doanh được địa phương hóa toàn diện. Một công ty dịch thuật chuyên nghiệp hay các dịch giả giàu kinh nghiệm, hiểu về bản chất công việc kinh doanh của bạn và cung cấp dịch vụ đáp ứng các nhu cầu về bản dịch sẽ giúp bạn làm được điều đó. Dưới đây là ba đặc điểm quan trọng nhất mà bạn cần quan tâm trước khi lựa chọn một dịch vụ dịch thuật chuyên nghiệp:

Continue reading

Dịch máy và tương lai của người dịch

Với việc các công cụ dịch máy (MT) ngày càng được sử dụng rộng rãi, và ngày càng có nhiều doanh nghiệp sử dụng MT như một nguồn lực cho các dự án địa phương hóa, công tác chuyên nghiệp của người dịch có thể bị xem nhẹ. Tuy nhiên đây không phải là lần đầu tiên tự động hóa đe dọa ảnh hưởng đến công việc của một dịch giả chuyên nghiệp. Còn nhớ cách đây chưa đến 10 năm, sự ra đời của công nghệ Bộ nhớ Dịch thuật (Translation Memory – TM) được dự đoán là cái kết của người dịch, nhưng ngày nay lại được chấp nhận rộng rãi như một công cụ hữu ích – nếu không muốn nói là quan trọng – để quản lý các dự án dịch thuật lớn.

Continue reading